Ιστορία του Ελληνικού Βιβλίου

Το βιβλίο είναι ένα σύνθετο αντικείμενο, το οποίο οι ιστορικοί θεωρούν ως μία από τις πηγές πληροφόρησής τους. Εξίσου χρησιμοποιείται και ένας δεύτερος άξονας προσέγγισης, κυρίως στη γερμανική ιστοριογραφική παράδοση, από την πλευρά της κοινωνιολογίας της λογοτεχνίας: Η μελέτη του βιβλίου και της διάδοσής του καταλήγει στη δημιουργία κοινωνικών-πολιτιστικών τυπολογιών και στην ιστορία της ανάγνωσης. Η ιστορία του βιβλίου συνεπώς είναι κατά βάση μία ιστορία μεταξύ των πολλών ειδών άλλων ιστοριών.

Στην μετά χείρας εργασία ιστορούνται συστηματικά οι σημαντικότερες περίοδοι της εξέλιξης και διάδοσης του ελληνικού βιβλίου από την Αρχαιότητα έως και τους Νεότερους Χρόνους και τον εικοστό αιώνα. Η περίοδος της αρχαιότητας είναι η προϊστορία και η απαρχή της ιστορίας του ελληνικού βιβλίου. Το ελληνικό βιβλίο είναι προϊόν της πνευματικής παραγωγής του Μεσαιωνικού Ελληνισμού και εμφανίζεται κατά την περίοδο της “Μικρής βυζαντινής Αναγέννησης” των 10ου και 11ου αιώνων. Μετά την επικράτηση των Οθωμανών το ελληνικό βιβλίο παράγεται κυρίως σε εκδοτικούς οίκους της Ιταλίας και διαδίδεται σε όλη την Ευρώπη. Η έκδοση του ελληνικού βιβλίου σε ελληνικό έδαφος χρονολογείται κατά τα πρώτα έτη της Ελληνικής Επανάστασης. Η συστηματική διάδοση του ελληνικού βιβλίου συντελείται βαθμηδόν και κατ’ ολίγον και ολοκληρώνεται στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα το ελληνικό βιβλίο εισέρχεται πλέον στην ψηφιακή εποχή του.

Η εργασία αυτή προορίζεται για διδακτικό βοήθημα του μαθήματος “Ιστορία του βιβλίου και των βιβλιοθηκών του Τμήματος Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης” του Τ.Ε.Ι. Αθήνας και θα διανέμεται στους φοιτητές. Ευελπιστούμε ότι οι φοιτητές Βιβλιοθηκονομίας, ως μελλοντικοί πνευματικοί λειτουργοί των Βιβλιοθηκών, θα είναι καλοί αναγνώστες και βασικοί συντελεστές της διάδοσης του βιβλίου. Αυτές, άλλωστε, είναι και οι δύο επιταγές του Διαφωτισμού και της Δημοκρατίας, στις οποίες καταλήγει η μακραίωνη εξιστόρηση του βιβλίου. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)